لە هەمان شەقام لە موسڵ کە پێشتر رێکخراوی "دەوڵەتی ئیسلامی" (داعش) كوشتاره جەماوەرییهكانی ئەنجامدەدا، فرۆشتنی کتێب و چالاکی کلتووریی هەفتانەی وەك خوێندنەوەی شیعر و مۆسیقاژهنین سهریههڵداوهتهوه.
رێکخەران وتیان ئەم دەستپێشخەرییە کلتورییە ئاماژەیەکە بەوەی چۆن شتەکان گۆڕاون لەوەتەی هێزەکانی عێراق سەرکەوتووبوون لە رزگارکردنی هەردووبەری شارەکە لە 10 حوزەیران، دوای شەڕێکی هەشت مانگە کە کۆتایی بە فەرمانڕەوایی سێ ساڵەی داعش هێنا.
هەموو هەینییەك، فرۆشیار و هونەرمەندان ئاپۆرە دەبەستن لە شەقامی تەنیشت زانکۆی موسڵ لە بەشی خۆرهەڵاتی شارەکە و جەماوەرێکی هەمەڕەنگ پێکدەهێنن.
بەرپرسی رۆژنامەوانی لیژنەی رێکخەری دەستپێشخەرییەکە، عەبدوڵا تائی، وتی بڕیاری ئەنجامدانی نمایشی کلتوری هەفتانەی سەرجادە و بازاڕ لە موسڵ وەڵامێك بوو بۆ خواستێکی جەماوەریی بەهێز.
تائی بە دیارونای وت دوای ئەوەی شەقامی نەجەفی لە خۆرئاوای موسڵ -- کە ناوچەی سەرەکیی فرۆشتنی کتێب بوو لە شارەکە -- بەهۆی ئاگرەوە وێرانبوو، خەڵك پێویستی بە شوێنێکی نوێ بوو بۆ کڕینی کتێب و بەشداریکردن لە بۆنە کلتورییهكاندا.
گروپێك لە نوسەران و خاوەن دوکانەکانی کتێب و رۆشنبیران بڕیاریاندا ئەو شوێنەی نزیك زانکۆی موسڵ بەکاربهێنن وەك پێگەیەك بۆ سازدانی بۆنە کلتورییهكان.
وتی: "لە هەمان شوێن، كوشتار و سەربڕین روویدەدا لەکاتی فەرمانڕەوایی داعشدا." ئاماژەشیکرد بەوەی ناوچەکە وەك بنکەی ماشێنی پروپاگەندەی گروپەکە بەکاردەهێنرا.
بوژانهوهی کلتووری
تائی وتی نمایشی سەرشەقام لە 17 تشرینی دووەم کرایەوە دوای دوو مانگ لە ئامادەکاری کە پاککردنەوەی شەقام و بەدەستهێنانی مۆڵەتی لەخۆگرت لە بەرپرسانی ناوچەکە و هەموو هەینییەك بەردەوامین لە ئەنجامدانی.
وتیشی رۆژی کردنەوەكه لاوان و رۆشنبیران و كهسانی تریش بهباشی بەشدارییان تێداکرد و زیاد لە 4,000 ناونیشان نمایشکران، لە رۆمانەوە بۆ ئەدەب و تهنز و سیاسهت و ئهو دهقه ئایینیانهی برەو بە ئیسلامی رۆشنگەر و میانڕەو دەدهن.
تائی جەختیکردەوە كه "هیچ یەك لەو کتێبانە برەو بە توندڕەوی ئایینی نادەن، چونکە ئەوە دەکرێت ببێتە خاکێکی بەپیت بۆ ئایدۆلۆژیای داعش" و ئاماژەشیکرد بەوەی: "موسڵ وەك شاری لێبوردەیی و پێکەوەژیان دهمێنێتهوه بەهۆی خەڵکە هەمەجۆرەکەیەوە."
جیا لە فرۆشتنی کتێب، خوێندنەوەی شیعری کراوە هەیە بۆ چەند شاعیرێکی ناوچەکە، لەگەڵ مۆسیقا ژەنین لەلایەن باندەکانی ناوچەکەوە بە كهمانچه، قانون، عود و پیانۆ.
تائی وتی: "کاتێك داعش فەرمانڕەوا بوو رێگە لە خەڵك دەگیرا تەنانەت ناوی مۆسیقاش بهێنن. گروپەکە شەقامهكانی بەکاردەهێنا وەك سەکۆیەکی میدیایی بۆ ئەجێنداکەی خۆی، کە بیری پێشکەوتنخوازانە و کلتوور و هەموو شێوازێکی مۆسیقای قەدەغەکردبوو."
وتیشی ئهم ههڵمهتهی سەرشەقام بەردەوامدەبێت و بهرهو باشتر و فراوانبوون دهڕوات، چونکە لەئێستادا تاکە بۆنەی لەوشێوەیەیە لە شارەکەدا هەیە.
ههروهها وتی پلان هەیە بۆ بنیاتنانەوەی شەقامی نەجەفی لە خۆرئاوای موسڵ تا جارێکی دیکە لەوێ کتێب بفرۆشرێت.
تائی داوای لە حکومەتی ناوخۆیی نەینەوا کرد پشتگیریی پرۆژەکە بکات تا بەردەوام گەشەبکات و داوایکرد وەك هەنگاوێکی سەرەتایی شەقامەکە تەرخانبکات بۆ سەکۆیەکی کلتووری و دەزگا حکومیەکانی دیکە لەو بڕیارە ئاگاداربکاتەوە.
پێشنیازیشیکرد كه پێویستە دەسەڵاتی پارێزگا چەترێك ببەخشێت بۆ پاراستنی فرۆشیاران لە كهشوههوا، چونكه دهشێت ناچاریان بکات نمایشەکە دابخەن لە هەینییه باراناوییهكاندا.
میراتی کلتووریی موسڵ
تائی وتی پشتگیریکردنی پرۆژهكه گرنگە، چونکە رێگەیهكه بۆ بهرپهرچدانهوهی ئایدۆلۆژیای توندڕەوی و ئاماژەشیکرد بەوەی کە "فیشەك تاکە ڕێگەی شەڕکردن نیە دژی داعش".
وتیشی: "دەبێت بە ئایدۆلۆژیا و کلتوورێكی دروست قهڵاچۆبكرێن."
ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا، حوسام سەبعاوی، بە دیارونای وت: "نائاسایی نیە کە ئەو شەقامەی داعش دەیویست بیکات بە رەمزی ستەمکاری و مەرگ، گۆڕاوە بۆ شەقامی کلتوور و داهێنان."
وتی موسڵ شارێکە ناسراوە بە رۆشنبیران، نوسەران، دکتۆر، سیاسی و سەرکردەکانی.
سەبعاوی داوایکرد چاودێریی کتێبە نمایشکراوەکان بکرێت تا ئەوانەی ئایدۆلۆژیای توندڕەوی و تەکفیری بڵاودەکەنەوە نەکەونە دەستی کڕیاران.
وتی رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی لە پارێزگاکە دەبێت بەردەوامبن لە پرۆژە کلتورییەکەیان بەبێ چاوەڕوانی یارمەتی لە بەرپرسانی ناوچەکە لەئێستادا، لەبەرئەوەی دەسەڵاتداران سەرقاڵی پاراستنی ئەمنیەت و گەڕاندنەوەی خزمەتگوزارییەکانن.
هاوکات، ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا هیام عەبدول بە دیارونای وت، دەسەڵاتی ناوخۆیی پابەندە بە پشتگریی دەزگا کلتورییەکانی پارێزگاکە، لەنێویاندا بنیاتنانەوەی دەزگا کلتورییەکانی دەوڵەت.
وتیشی بۆ ئەو مەبەستە، چەندین چالاکی کلتوری لەلایەن دەوڵەت و کەرتی تایبەتەوە سەرپەرشتی کراون لە موسڵ.