شەڕی ئازادکردنی فەلوجە هەموو گروپە ئایینی و ئێتنیە عێراقیەکانی یەکخستووە دژی دوژمنێکی هاوبەش -- "دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام" (داعش) -- بۆ بەرەنگاربوونەوەی هەوڵەکانی ئەم ریکخراوە بۆ چاندنی دوبەرەکی تایەفەگەرایانە.

هێزەکانی سوپای عێراق و پۆلیسی فیدراڵی و حەشدی شەعبی، کە ژمارەیەك جەنگاوەری خێڵە عێراقیەکانیان لەگەڵدایە، ئەم هێرشەیان لە 22 ئایار دەستپێکرد.

وتەبێژی دار ئەلئیفتا، ئەمیر ئەلبەیاتی، وتی ئەم هێرشە هاوبەشە بۆ رزگارکردنی فەلوجە کە ناوەندێکی سونییە و بە "شاری مزگەوتەکان" ناسراوە، ئەوە پیشاندەدات کە "ئەو دەنگۆیانە راست نین کە ئەم شەڕە شەڕی پێکهاتەیەکی [ئایینی] دژی بە یەکێکی ترە".

بەیاتی بە مەوتینی وت: "سوننە رەسەنەکانی عێراق" شانبەشانی براکانیان لە تایەفەکانی تر، پێکەوە شەڕدەکەن و "سونەکانی عێراق یەکدەستن لەگەڵ پێکهاتەکانی تر دژی دوژمن.".

وتی هەژمارکردنی هەرکەسێك بە "کافر" لەلایەن داعشەوە کە ئایدیۆلۆژیای توندڕەوی گروپەکە هەڵنەگرێت، مەترسیەکە لەسەر ئۆمەتی ئیسلام و جەختی لەسەر ئەوەش کرد کە سونەکانی عێراق بەهیچ شێوەیەك ئایدیۆلۆژیای ئەم گروپە پەسەند ناکەن.

بەیاتی وتی: "ئێمە لەگەڵ هەرکەسێکین بۆ رزگارکردنی هەر بستێك خاکی عێراق کە لەلایەن هەڵگرانی ئەو ئایدیۆلۆژیا گومڕایەوە داگیرکراوە."

وتەبێژی مەرجەعیەتی ئایینی لە نەجەف، شێخ عەبدولمەهدی کەربەلایی، هانی جەنگاوەرانی عێراقی دا خەڵکی گیرخواردووی فەلوجە لە میحنەتی داعش دەربازبکەن و یارمەتییان بدەن بۆ هەڵهاتنیان و رزگارکردنی ژیانیان.

"شەڕی هەموو عێراقیەکان"

جێگری سەرۆکی وەقفی شیعی، شێخ سامی ئەلمەسعودی، وتی: "شەڕی ئازادکردنی فەلوجە شەڕی هەموو عێراقیەکانە بە هەموو پێکهاتەکانەوە، چونکە داعش هەر تەنها دوژمنی شیعە نیە، بەڵکو دوژمنی هەموو ئەوانەیە کە دژ بە ئایدیۆلۆژیا گومڕاکەینی، جا سەر بە هەر تایەفەیەك بن."

مەسعودی بە مەوتینی وت کە داعش نزیکەی 700 کەسی لە خێڵی ئەلبو نیمر لە 2014 دا کوشت، تەنها لەبەرئەوەی بەرهەڵستی ئایدیۆلۆژیاکەیان کرد.

وتی: "ئەمڕۆ لە بەرەی شەڕدا هەزاران شەڕکەر دەبینیتەوە کە سەربە تایەفە و پێکهاتەی جیاوازن و تەنها ئەوە یەکی خستوون کە سەر بەم نیشتمانەن."

وتی چەندین فەوجی جەنگاوەرە عەشایەرە سونیەکان لە ئەنبار و سەڵاحەدین پشتگیری لە هێزەکانی حەشدی شەعبی دەکەن، ئەمە جگە لە شەڕکەرانی گروپە ئایینەکانی تر و ناوچەکانی تر بە ناوەڕاست و خواروی عێراقیشەوە.

مەسعودی وتی کە خۆی بەشداری لە گواستنەوەی زیاتر لە 1,500 مەدەنی کردووە لە شارۆچکەی کەرمەوە هاوشانی جەنگاوەرەکانی حەشدی شەعبی و لە دابەشکردنی خواردن و خواردنەوەش بەسەر دانیشتوانەکەدا تا بەتەواوی گواسترانەوە.

وتی: "شەڕی فەلوجە شەڕی هەموو عێراقە دژ بە تێرۆریزم نەك هی یەك تایەفە دژ بە یەکێکی تر، وەك ئەم رێکخراوە تێرۆریستیە دەیەوێت وێنای بکات."

میلیشیایەکی مەسیحیش بەناوی کەتیبەکانی بابل بەشدارن لە شەڕی رزگارکردنی فەلوجەدا لە دەست داعش، لەژێر چەتری هێزەکانی حەشدی شەعبیدا، وەك فەرماندەی ئەم میلیشیایە، ریان ئەلکلدانی، بە مەوتینی وت.

کلدانی وتی کەتیبەکانی ئەم میلیشیایە لەگەڵ فەوجێکی جەنگاوەراندا بەشداری شەڕەکەیان کردووە و وەك هەموو گروپەکانی تر بەپێی فەرمانەکانی سەرۆك وەزیران و فەرماندی گشتی هێزە چەکدارەکانی عێراق، حەیدەر ئەلعەبادی، دەجوڵێنەوە.

وتیشی هێزەکانی عێراق بەپەرۆشەوەن بۆ پاراستنی ژیانی مەدەنیەکان لەناو فەلوجەدا و ئاماژەی بەوەش دا کە لە شەڕەکەدا فاکتەری خافڵگیرکردن بەکار نەهێنرا بۆئەوەی رێگا بە دانیشتوان بدرێت لە شارەکە هەڵبێن پێش دەستپێکردنی ئۆپەراسیۆنە سەربازیەکان.

هەرەوەها وتی: "شەڕەکەمان شەڕی ئازادی نەتەوەیی و رزگارکردنی مرۆڤەکانە و گوێ لەو دەنگانە ناگرین کە هەوڵی بەکەمگرتنی ئەو سەرکەوتنانە دەدەن کە بەدەستهاتوون."